اخبار و مقالات

روشهای همزمان سازی فحلی

روشهای همزمان سازی فحلی


هم زمان سازی فحلی به دست کاری سیکل فحلی گاوهای ماده می گویند که درنتیجه آن گاوهای ماده در یک زمان فحل آمده و تلقیح مصنوعی شوند یا جفت انداخته شوند. برای هم زمان سازی فحلی برنامه های مختلفی وجود دارد.

قبل از انتخاب یک برنامه هم زمان سازی، دانستن چند نکته برای رسیدن به یک نتیجه موفق الزامی است. اول اینکه یک برنامه هم زمان سازی جایگزینی برای مدیریت خوب نیست و موفقیت یک برنامه هم زمان سازی به تغذیه و برنامه سلامت گله خصوصا گاوهای ماده بستگی دارد و دوم اینکه هم زمان سازی در گاوهای ماده سیکلیک (با سیکل فحلی منظم) انجام می شود و گاوهای ماده غیر سیکلیک (انستروس) هدف برنامه نمی باشند. یکی از نکات مهم در انتخاب برنامه، تعداد دفعات مقیدسازی و تزریق دارو می باشد و هزینه ها ی برنامه هم زمان سازی دارو و نکته دیگر قبل از شروع برنامه هم زمان سازی، درصد گاوهای ماده سیکلیک گله می باشد که عامل تعیین کننده در  موفقیت برنامه هم زمان سازی است. برای درک بیشتر برنامه هم زمان سازی باید درک درستی از سیکل فحلی داشته باشیم.
سیکل 21 روزه گاو به وسیله سطح هورمون پروژسترون کنترل می شود. با کاهش سطح پروژسترون و حضور فولیکول غالب که استروژن ترشح م یکند علائم فحلی ظاهر می شوند و با افزایش سطح پروژسترون علائم فحلی سرکوب می شوند. با افزایش سطح پروژسترون رحم برای آبستنی آماده می شود و پروژسترون هورمون نگهداری آبستنی می باشد. در اولین روز از سیکل فحلی یک ساختار شبیه تاول روی تخمدان به نام فولیکول وجود دارد و حاوی تخمک می باشد حدود 28 ساعت بعد فحلی ایستا شروع می شود و بعد آن دیواره فولیکول پاره شده و تخمک آزاد می شود و دیواره فولیکول کلاپس می کند و خونریزی حاصل از دیواره فولیکول سبب ایجاد جسم خونریزی می شود و بعد جسم زرد در طول چهار روز در محل تخمک گذاری روی تخمدان شکل می گیرد.

زمانی که جسم زرد در حال تکامل است پروژسترون ترشح می کند. در طول مرحله بعدی سیکل (روز 5 تا 16) جسم زرد ترشح پروژسترون را ادامه می دهد. اگر حیوان آبستن باشد جسم زرد تولید پروژسترون را ادامه خواهد داد و رحم را محیطی آرام برای تکامل رویان می سازد و از ادامه سیکل های فحلی تا زمان زایمان جلوگیری می کند. اگر آبستنی اتفاق نیافتد هورمون پروستاگلاندین از رحم ترشح می شود که سبب تحلیل F2α رفتن جسم زرد می شود. مرحله سوم سیکل (17 تا 21 روز) سلول های لوتئال در جسم زرد دژنره می شوند و ترشح پروژسترون متوقف شده و اجازه می دهند یک فولیکول جدید تکامل یابد و سیکل بعدی آغاز می شود .

با توصیف ساده فوق درک دست کاری سیکل فحلی گاو ساده تر می شود. حال مروری بر روش های مرسوم هم زمان سازی خواهیم داشت :

  1. هم زمان سازی به وسیله دو تزریق پروستاگلاندین ( PG)  (دو تزریق به فاصله 11 یا 14 روز)

در این برنامه، یک دوز پروستاگلاندین به همه گاوهای ماده تزریق می شود (PG) بعد از این تزریق حدود 75 درصد گاوهای ماده سیکلیک در طی 5 روز بعدی، فحل آمده و می توانیم آن ها را به صورت مرسوم یعنی 12 ساعت بعد از دیدن علائم فحلی تلقیح کنیم. گاوهای ماده ای که فحل نیامده و تلقیح نشده اند یک دوز دوم پروستاگلاندین در روز 11 یا 14 تزریق می شوند و بعد از دیدن فحلی ایستا 12 ساعت بعد تلقیح می شوند.
در گذشته دو تزریق پروستاگلاندین به فاصله 11 روز بوده است اما مطالعات اخیر پیشنهاد م یکند دو تزریق  پروستاگلاندین به فاصله 14 روز به گاوهای ماده، درصد بالاتری از گاوها علائم فحلی را نشان میدهند . به طور تئوری فحلی PG برنامه دو تزریق را در گاوهای ماده سیکلیک در طی 2 تا 5 روز بعد از تزریق دوم هم زمان میکند  اما در تحقیقات مختلف حدود 70 تا 80 %گاوهای ماده هم زمان می شوند اما بسته به تعداد گاوهای ماده انستروس در گله می تواند به میزان بالایی متغیر باشد. تلقیح مصنوعی در زمان ثابت در این روش توصیه نمی شود

  1. استفاده از پروژستاژن ها:
  • پروژسترون تزریقی
  •  نورجستومت (پروژسترون خوراکی)
  • پروژسترون داخلی واژنی(CIDR)

هم زمان سازی فحلی با استفاده از CIDR داخل واژنی، شامل قرار دادن CIDR داخل واژن روز صفر و تزریق پروستاگلاندین 6 روز و خارج کردن CIDR 7 روز است. تشخیص فحلی از روز 8 تا 11 و همه گاوهایی که فحلی ایستا را نشان می دهد 12 ساعت بعد تلقیح می شوند. برای اطمینان از هم زمان سازی رضایت بخش یک دوز پروستاگلاندین یک روز قبل از خارج کردن CIDR تزریق می شود و خارج کردن داخل واژنی در روز 7 سبب می شود افت پروژسترون پلاسما و علائم فحلی در طی 3 تا 4 روز بعدی شروع می شود. استفاده از CIDR در ماده های سیکلیک این مزیت را دارد که در زمان استفاده از پروژسترون ، فحلی و تخمک گذاری نداریم پس اگر 7 روز CIDR استفاده شود گاوهای ماده سیکلیک در مرحله روز صفر تا 7 سیکل نبوده و با تزریق پروستاگلاندین تحلیل جسم زرد اتفاق می افتد و دام ها وارد مرحله فحلی می شوند.

 

  1. Select Synch

روز صفر تزریق GnRH و روز هفت تزریق PG و سه روز بعدی پس از دیدن علائم فحلی مانند شرایط طبیعی تلقیح میکنیم. یعنی پس از مشاهده علائم فحلی 12 ساعت بعد تلقیح می کنیم. مثال : روز شنبه تزریق GnRH  و روز شنبه هفته بعد PG و مشاهده علائم تزریق فحلی در سه روز بعدی و با مشاهده علائم فحلی 12 ساعت بعد تلقیح میکنیم.

  1. Heat Synch

روز صفر تزریق GnRH و روز هفت تزریق PG و روز هشت تزریق ECP( استرادیول سیپیونات) و روز ده تلقیح در زمان ثابت یا تلقیح کور می کنیم یعنی بدون توجه به وجود یا عدم وجود علائم فحلی تلقیح م یکنیم. مثال : روز شنبه تزریق GnRH و روز شنبه هفته بعد تزریق PG و روز یکشنبه تزریق استرادیول سیپیونات و روز سه شنبه تلقیح دام انجام می شود.

  1. Co Synch

روز صفر تزریق GnRH و روز هفت تزریق PG تلقیح و روز نه تزریق GnRH تلقیح مصنوعی در همان روز بدون توجه به وجود یا عدم وجود علائم انجام می شود مثال : روز شنبه تزریق GnRH و روز شنبه هفته بعد تزریق PG و روز دوشنبه تزریق GnRH هفته بعد تزریق و تلقیح دام در همان روز بدون توجه به وجود یا عدم وجود علائم انجام می شود.

  1. OV Synch

روز صفر تزریق GnRH و روز هفت تزریق PG و روزنه تزریق GnRH روز ده (شانزده تا بیست ساعت) بعد از تزریق  GnRH تلقیح در زمان ثابت انجام می شود. مثال : شنبه تزریق و GnRH و شنبه هفته بعد PG و دوشنبه تزریق GnRH  و سه شنبه بدون توجه به وجود یا عدم وجود علائم فحلی تلقیح می شود.

  1. Pre Synch-OV Synch

دو تزریق PG به فاصله 14 روز و بعد از 14 روز یک برنامه تلقیح صورت می گیرد. مثال : روز 23 پس از زایمان تزریق PG و روز و روز 37 تزریق PG و روز51 تزریق  GnRH و روز 58 تزریق  PG و روز  60 نزریق GnRH و روی  61 تلقیح مصنوعی زمان ثابت انجام می شود.

  1. CIDR Synch

استفاده از  CIDR و تزریق GnRH هم زمان و هفت روز بعد خارج کردن CIDR و تزریق PG و روز نه تزریق GnRH   و  روز ده تلقیح مصنوعی بدون توجه به وجود یا عدم وجود علائم فحلی انجام می شود.

  1. هفت روز مشاهده علائم فحلی و تلقیح دام های فحلی آماده به طور مرسوم یعنی 12 ساعت بعد از مشاهده علائم فحلی و روز به دام هایی که علائم فحلی PG هفت تزریق را در هفت روز گذشته نشان نداده اند.
  2. Re Synchrinization

تزریق  GnRH هفت روز قبل از تزریق تشخیص آبستنی (روز 25 ) در دا مهایی که با سونوگرافی تشخیص آبستنی می شوند و اگر در تشخیص سونوگرافی، دام آبستن نبود تزریق PG و 48 ساعت بعد تزریق GnRH 24-16 ساعت بعد تلقیح بدون توجه به وجود یا عدم وجود علائم فحلی انجام می شود.

 

دیدگاه کاربران
شما هم می توانید درمورد این مطلب نظر بدهید